Pinga

Pinga is een mysterieuze plek diep in de jungle van Congo. Er is een kleine MSF missie met 2 expats en een tiental national staff leden. Zij worden ondersteund vanuit Mweso en onze projectcoördinator gaat er vaak heen. Hij komt dan terug met kokosnoten, papaja’s en sinaasappels. Onze watsan beschrijft het als volgt, met zwaar Italiaans accent: Kitchanga (MSF missie 20 km ten zuiden van Mweso) ise very bad, Mweso ise gooode, but Pinga, Pinga ise the beste. Daarbij hevig gebaren makend met beide handen en schuddend met zijn hoofd. Onlangs zijn er berichten gekomen dat er enkele gevallen van cholera zijn in de zone de santé de Pinga. Omdat deze plekken uitsluitend bereikbaar zijn per motorfiets is er een explo-missie georganiseerd waarvoor men mij gevraag heeft het medische deel te “coveren”. Niet gehinderd door enige ervaring in de diagnostiek en behandeling van cholera ga ik natuurlijk graag in op dit voorstel. Eindelijk naar het sprookjesoord Pinga en dan ook nog een trip maken op de motor. In het ziekenhuis van Mweso ben ik de laatste 2 maanden verantwoordelijk geweest voor het cholera behandelcentrum maar helaas of gelukkig hebben we daar nauwelijks opnames gehad.
Het plan is zaterdag vertrekken naar Pinga, zondag op de motor naar het cholera dorp Mutongo en maandag ochtend weer terug naar Mweso. Mutongo is in handen van de rebellen fracties FDLR (Front De Liberation Rwandese) en de Mai Mai. De economische belangen zijn enkele coltanmijnen. Pinga is eind vorig jaar in handen gevallen van het Congolese regeringsleger FARDC en er bevindt zich tevens een groot kamp van de MONUC, het Zuid-Afrikaanse VN vredesleger. Onze trip is redelijk goed voorbereid en alle militaire partijen zijn op de hoogte van onze bewegingen. Om Mutongo te bereiken moet er een rivier overgestoken worden en daarvoor zijn enkele locals gecontracteerd om een vlot te bouwen. Zaterdag ochtend neem ik plaats in Big Zulu, de Nederlandse DAF truck die ooit door de Nederlandse regering aan MSF is geschonken. Het is een vierwiel aangedreven truck die voorheen volgens mij dienst heeft gedaan in het leger. De weg naar Pinga is 60 kilometer en daar doen we 4 uur over. De staat van de weg laat zich wel raden. Big Zulu is niet zo comfortabel als de landcruisers maar je zit wel lekker hoog. De driving skills van Mohamed de chauffeur zijn erg goed en slechts eenmaal vlieg ik met mijn hoofd vol tegen het dak dat een halve meter boven mij hangt, wanneer we iets te hard door een onvoorziene kuil rijden. De veiligheidsgordel die bij het geringste kuiltje ferm in je heup en schouder snijdt heb ik op advies van Mohamed al na een paar kilometer losgemaakt. Pinga ligt wat lager dan Mweso. Het is er warmer en er groeien overal palmbomen. Een ander groot verschil is dat de grootste kerk hier protestant is (in Mweso katholiek). Uiteraard is ook het ziekenhuis in Pinga sterk gelieerd aan de kerk en worden alle belangrijke posities bekleed door personen van het zelfde zuiltje. Het zijn Zweeds protestantse missionarissen geweest die hier het ziekenhuis hebben opgezet. En zoals je van deze Scandinaviërs verwacht hebben zij dat in stijl en degelijk gedaan. Het ziekenhuis complex ligt er prachtig bij. Vanwege de gevechten hebben de Zweden Pinga begin negentiger jaren verlaten. De MSF expats wonen in het voormalige huis van het hoofd van de missie. Gelegen op een heuvel kijkt het uit over de Mweso rivier die richting het westen kronkelt en ergens daar in de verte uitmondt in de Congo rivier die op zijn beurt na enkele duizenden kilometers in de Atlantische oceaan eindigt.
Het heeft de hele nacht hard geregend en het belooft een modderige trip te worden. Uitgedost in regenpak en kaplaarzen nemen we met z’n achten plaats op 4 motoren. Na 2 uur glibberen komen we aan bij wat een klein stroompje zou moeten zijn net voor de plek waar we de rivier gaan oversteken. Dit kleine stroompje dat normaal tot de enkels komt reikt nu echter tot borst hoogte. De vlottenbouwers die het vlot voor de rivier honderd meter verderop al klaar hebben liggen hadden dit natuurlijk wel gezien maar duidelijk nog geen voorbereidingen getroffen om deze hindernis te passeren. Een uur later zijn alle motoren, bagage en passagiers droog aan de overkant. De volgende rivieroversteek verloopt wat soepeler omdat hier het vlot al klaar is, maar duurt wat mij betreft ook tergend lang. Nog problematischer is het MSF reglement dat bepaalt dat een lokale chauffeur de motorfiets moet besturen. Zo zit ik dus met waarschijnlijk meer motorrijervaring achterop bij een jong ventje dat ook nog eens een stuk lichter is dan ik. De spaken van ons achterwiel vertonen de nodige speling waardoor het wiel ongecontroleerd heen en weer zwabbert. Voordeel van onze fiets is dat hij meer power heeft dan de anderen. Regelmatig duiken er nieuwe hindernissen op, kuilen, riviertjes, smalle bruggetjes van boomstammen en diepe modderpoelen. Onvermijdelijk gaat elke motor een aantal keren onderuit maar omdat onze gemiddelde snelheid gedaald is naar 10 km per uur levert het geen gevaarlijke situaties op. Het eerste gevaar lijkt zich voor te doen wanneer we 3 jonge kereltjes tegen komen met grote Kalashnikov machinegeweren en zonder identificeerbaar uniform. Zwaaiend met hun geweren vragen zij lachend om sigaretten en informeren of er geen FARDC militairen achter ons aan komen. De gedachte dat een van hun op elk moment kan besluiten om ons alles afhandig te maken, inclusief onze levens, maakt mij wat gespannen en onrustig. Zo moeten de bewoners van de dorpen hier zich elke dag voelen denk ik. De continue onzekerheid wat deze figuren met je willen aanrichten moet slopend zijn. Aan de andere kant is het voor mij natuurlijk ook een avontuur en een overwinning om hier aan de andere kant van de grens tussen de strijdende partijen te zijn. Beschermd door de vlag en het T-shirt met het MSF logo. Een paar kilometer verderop wacht de lokale hoogste militair ons op. Hij draagt zoals de meeste van zijn omringende mannen een uniform dat is samengesteld uit een allegaartje van afdankertjes. Gewichtig worden we gevraagd plaats te nemen en met hem van gedachte te wisselen. Het is erg belangrijk dat wij de lokale bevolking komen ondersteunen volgens hem en hij is daarom blij met onze aanwezigheid. Stefano, onze projectcoördinator legt op gelijke, gewichtige toon uit dat wij blij zijn dat ons de toegang mogelijk is gemaakt en dat wij van plan zijn hier meer activiteiten te ontwikkelen. Wanneer de poppenkast bijna voorbij is bedenkt de commandant zich dat hij zijn mannen nog niet heeft voorgesteld. De een is brigadier van brigade X de ander kapitein Z en ga zo maar door. Het is hier niet anders dan bij alle andere militairen over de wereld. Wachtend op dat ene schot of die ene actie valt er niet veel anders te doen dan de tijd te doden met bier drinken, sigaretten roken en mooie verhalen vertellen. Door alle oponthoud lukt het niet om voor de tijdslimiet van 13.00 uur het dorp Mutongo te bereiken. In een spookachtig verlaten dorpje 8 kilometer van het einddoel ontmoeten we de verpleegkundige van Mutongo aan wie we onze meegebrachte medicijnen doneren. We rusten wat uit en delen onze lunch met de schaarse lokale bevolking die zich hier tussen de militairen durft te vertonen. Voor het eerst deelt de muzungu biscuit uit aan de kinderen. Op de terugweg passeren we nogmaals de commandant die op dwingende wijze vraagt waarom we toch niet blijven overnachten. Hem wordt uitgelegd dat we hier vaker zullen komen en op het hart gedrukt dat de gedoneerde medicijnen gratis verstrekt moeten worden. Het verzoek om de volgende keer een voetbal mee te nemen wordt door Stefano met een glimlach voor kennisgeving aangenomen. Op de terugweg ben ik het zat met de chauffeur en besluit hem tot passagier te bombarderen. Dit voorkomt uiteraard niet dat we nog een keer onderuit gaan maar in elk geval gaat het wat sneller. De vlotten die we gebruikt hebben worden op last van de commandant vernietigd. Wanneer we bij de Toyota Landcruisers aankomen leg ik het laatste stuk van de 70 kilometer uitgeput in de auto af. We rijden door een dorp waar we lachend en zwaaiend begroet worden door alle kinderen. We stoppen om enkelen van de vlottenbouwers af te zetten en dan komt er een man mij vertellen dat er een ernstig zieke vrouw is die we moeten helpen. Met zijn intonatie en machete in de hand maakt hij een nogal dreigende indruk. Er heeft zich inmiddels een grote menigte rond de auto’s verzameld. Onbekend met dit soort situaties kijk ik vragend de chauffeur aan. Hij weet zich blijkbaar ook geen raad met de situatie. Uit een van de hutjes komt de oude vrouw aangestrompeld en ik besluit om uit de auto te stappen en er maar op af te gaan. Een korte blik op de binnenkant van haar oogleden en haar postuur maken duidelijk dat zij extreem vermagerd is en ook een te laag bloedgehalte heeft. Mee naar het ziekenhuis dus. Om 18.00 kort voor de avondklok zijn we eindelijk terug op de MSF Pinga compound. Een uitputtende trip maar voor het eerst een echte arts zonder grenzen en contact gehad met de bevolking die ons nog harder nodig heeft dan de bevolking van Mweso.