Health facts

Zie tussen de foto’s enkele gezondheids feiten over het jaar 2009, verzameld door de Wereld Gezonheids Organisatie. De verschillen tussen Papua Nieuw Guinea, Nederland en de Verenigde Staten zijn evident. De Papua geeft niet zo zeer om gezondheid, of heeft eenvoudig weg niet zo veel om er aan te spenderen. De Amerikaan geeft maar liefst 100 keer zoveel aan gezondheid uit als de Papua. De Nederlander lijkt een stuk zuidiger dan de Amerikaan met duidelijk een beter rendement: een lagere kindersterfte voor het 5e levensjaar, een langere levensverwachting en een aanzienlijk kleinere kans om ergens tussen 15 en 60 jaar te overlijden. Het zou interessant zijn om uit te vinden wat de oorzaak van dat laatste verschil is. Ik denk dat het eerder in de wapen-wetgeving gezocht moet worden dan in de beschikbaarheid en kwaliteit van medische voorzieningen.
De cijfers zijn ten dele beperkt aangezien we niet weten wat de WHO rekent tot gezonheidsuitgaven. Vallen daar bijvoorbeeld ook alle beroepsaansprakelijkheids verzekringen onder? Zo ja dan kan het verschil tussen Nederland en de VS wel eens een stuk kleiner zijn dan het in dit overzicht lijkt. In elke maatschappij bestaat er namelijk een fenomeen dat een groep mensen altijd op zoek is naar een legitiem excuus om niet te participeren op de arbeidsmarkt en toch een materiele vergoeding van de rest te ontvangen. Het zijn een soort parasieten binnen dezelfde biologische soort. In Nederland is voor dit fenomeen jarenlang de WAO misbruikt. De legitimatie voor het parasitaire gedrag wordt bijna overal gezocht in medische verklaringen terwijl het in de meeste gevallen om sociale problematiek gaat. In Amerika zijn het de aansprakelijkheids verzekeringen die ervoor worden misbruikt waaronder de medische beroeps aansprakelijkheid. Ter indicatie: een beroeps aansprakelijkheidsverzekering voor een huisarts in Nederland kost op jaarbasis 50 Euro, voor een gemiddelde Amerikaanse arts gaat het vaak om bedragen rond de 200.000 Dollar per jaar.

Vanuit een economisch perspectief is gezonheidzorg een interessant onderwerp. Het adagium goedkoop is duurkoop gaat niet op. Hoe meer je er aan uitgeeft hoe zieker en afhankelijker de bevolking wordt en de vraag naar gezondheidszorg blijft groeien. Het concurrentie model als meest effectieve oplossing voor het kostenprobleem werkt hier dus niet.
Een behandeling of onderzoek uitvoeren wordt door verreweg de meeste patienten waardevoller geacht dan een uitleg waarom beiden niet noodzakelijk zijn. Patienten en dokters hebben nu eenmaal een heilig geloof in de wetenschap. Men gelooft niet meer in God en hetgeen er in de kerk gezegd wordt maar wel in scans, operaties, pillen en risicoreductie. Dit maakt het voor de dokter uitermate gemakkelijk om bij de minste of geringste klacht een behandeling uit te voeren ongeacht de indicatie. En dat is nu net de bepalende factor voor het succes. Men kan een behandeling perfect uitvoeren en toch dezastreuze resultaten breiken indien de indicatie onjuist was. Omgekeerd geldt dat een slecht of matig uitgevoerde behandeling uiteindelijk tot goed eindresultaat leidt indien de indicatie juist was. Wederom geldt hier dat de patient, zeker in het geval van een geplande niet spoed operatie uitsluitend geinteresseerd is in de bekwaamheid van de behandelaar op het technische vlak. De indicatie voor de behandeling stelt de patient zelf wel, daar is geen deskundige voor nodig. En dit is nu net de moeilijkste taak. Een bekwaamheid die ook lastig te meten is en deels met de magie van de glazen bol te maken heeft. Het gaat immers om een voorspelling in de toekomst: de uitkomst van de ingreep en dat voorspellen daar schiet de wetenschap nog vaak tekort.
Als samenleving hebben we besloten dat medische zorg collectief betaald moet worden vanuit het solidariteitsprinciepe. Met de al maar groeiende zorgvraag is dit op een goed moment niet meer houdbaar. Geen enkele patient voelt het zo gezegd in de portomonee wanneer hij of zij oneigenlijk gebruik van de gezonheidszorg maakt. Ook een eigen risico van 150 Euro per jaar draagt hier niet aan bij. Sterker nog de patient voert steeds vaker het argument aan: “Ik betaal al zoveel voor die ziektekostenpremies nu wil ik dan ook eindelijk eens een scan of een verwijzing hebben, daar heb ik gewoon recht op!”

Een systeem waarbij de kosten beheersbaar blijven zal er een moeten zijn van overheidswege waar de macht bij de deskundigen ligt en waar niet uitsluidend het uitvoeren van behandelingen gehonoreerd wordt maar het “totaal pakket” van zorg. Vaak is de behandeling dan uitleggen waarom iets niet noodzakelijk is voor de individuele patient. De gezondheid van de bevolking in het algemeen zal verbeteren en de kosten kunnen dramatisch dalen, maar de patient tevredenheid zal waarschijnlijk harder dalen dan de kosten. En voordat de patient merkt dat de premies met de helft gedaald zijn staat hij met zijn zorgeis alweer op de stoep bij de dokter. Zo lang de privatisering van de zorg wordt doorgezet zullen in Nederland de zorgkosten ook richting de 16% van het BNP gaan en zal er voor artsen nooit een tekort aan banen zijn.