Kerst op het Zuidelijk halfrond

"I am dreaming of a white Christmas" het was in Australië dat ik deze muziek ergens op de achtergrond hoorde. Ik zat op een balkon in een van de hippere wijken van Sydney. Kort daarvoor had een blonde dame mij op straat de weg gevraagd. Zowel haar uiterlijke verschijning als haar Engelse accent verraadde haar Nederlandse afkomst. Even later zitten we op het balkon van een populaire bar koffie en bier te drinken. We wisselen reisverhalen uit en concluderen dat Sydney een aardige plek is waar een import Amsterdammer zich wel thuis zou kunnen voelen. De hippe wijk heeft wel wat weg van de Pijp of de Jordaan. De architectuur komt uiteraard niet in de buurt van Amsterdam maar de sfeer is wel degelijk vergelijkbaar. Op een pleintje naast het hippe cafe is een soort neo-hippie markt met 2e hands kleding muziek en eetkraampjes. Er rijdt een auto langs met een kerstboom op het dak gebonden. In de schaduw van het overdekte balkon is het net uit te houden. Ik vraag mij af of de groene naalden van de kerstboom het transport in de brandende zon zullen overleven en vrees het ergste. Een witte kerst op het zuidelijk halfrond zit er, ook met de huidige klimaatveranderingen, voorlopig niet in. Gezellig binnen rond de kerstboom met de airconditioning aan. Buiten schijnt de zon en is het heerlijk weer. Misschien wat nep-sneeuw uit een spuitbus, dat moet in Australië wel te krijgen zijn. Nee voor een noorderling is kerst in de tropen toch niet zoals het hoort te zijn. Het kindje Jezus is nu ook eenmaal op het noordelijk halfrond geboren. In doeken wikkelen dat zou hier moord zijn met deze hoge temperaturen.

Terug op het kamp in de jungle wordt er via een email bericht al tijdig aangekondigd dat er met kerst gewoon gewerkt zal worden. Maakt u zich geen illusies. Het is voor het eerst dat ik het Franse bedrijf waarvoor ik werk iets proactief zie doen. Over het algemeen werken zij ogenschijnlijk zonder enige planning en zijn continu bezig met reageren op het ene na het andere probleem. Als ik de VHF-radio aan zet lijkt het af en toe net "Louis de Funèt". De zangerige, vragende en verontwaardigde franse zinnen volgen elkaar in rap tempo op. De grote baas wordt steevast met "Monsieur" aangesproken. Soms lijkt het meer op "Allo Allo" wanneer de Fransen in het Engels communiceren met de Amerikaanse en Britse collega's. De chaotische communicatie wordt af en toe ook nog onderbroken door Spaans gebrabbel van de Peruaanse en Colombiaanse arbeiders. Bij artsen zonder grenzen was ik gewend aan een strak communicatie protocol. Voor de bediening van de radio geldt: think, press, talk. Elke andere volgorde klinkt amateuristisch aan de ontvangende zijde. Je roept iemand op via het algemene kanaal en schakelt dan over naar een ander kanaal zodat niet iedereen jouw gesprek hoeft aan te horen. Voor noodgevallen schakel je naar een apart kanaal. Er mag alleen in het Frans en Engels worden gecommuniceerd. De reden daarvoor is dat de strijdende militaire partijen in de omgeving mee kunnen luisteren en wanneer zij een taal horen die ze niet begrijpen denken ze mogelijk dat er over hen gecommuniceerd wordt. Gevaarlijke miscommunicatie zullen we maar zeggen.

"Gobe kamp gaat open, vandaag nog" dat heeft de Franse constructie manager, de hoogste baas binnen het kamp, vanochtend bekend gemaakt. Het is de health manager van het Franse bedrijf die mij het goede kerst nieuws op zenuwachtige wijze brengt. Dat betekent dat we zo snel mogelijk de medische staf weer moeten mobiliseren. Gobe is het probleemgebied waar een groep ontevreden dorpelingen uit de buurt ons kampement bezet heeft gehouden en de afgelopen twee en een halve week de werkzaamheden aan de pijplijn heeft geblokkeerd. De health manager zal persoonlijk eerst polshoogte gaan nemen maar moet daarvoor nog een probleem oplossen. Een paar dagen geleden heeft een van de twee chauffeurs van de kliniek ons "support vehikel", de pick-up, met forse snelheid onder een Renault truck geparkeerd. Het linker voorwiel, de motorkap, de koplamp en de wielophanging zijn ernstig beschadigd en voorlopig nog lang niet gerepareerd. Je mag op het terrein slechts 5 a 10 km per uur rijden. Desondanks legde de chauffeur mij uit hoe hij op wonderbaarlijke wijze ter nauwer nood een botsing met enkele voetgangers had kunnen voorkomen toen plotseling zijn linker voorband klapte. Mijn argument dat de pick-up onder elke omstandigheid, bij inachtneming van de maximale snelheid, binnen een meter tot stilstand kan worden gebracht, leek niet aan te komen. De arme man heeft waarschijnlijk in paniek op het gaspedaal getrapt inplaats van op de rem, dat lijkt de meest logische verklaring voor het stupide ongeluk. Ik heb echter genoeg van de discussie en nog meer van de penetrante zweetlucht die hij in mijn spreekkamer heeft verspreid.
Hij is duidelijk aangenomen vanwege zijn connecties en niet op grond van zijn kwaliteiten of ervaring als chauffeur. Dat geld overigens voor iedere lokale Papoea die op het kamp werkt. Je komt uitsluitend binnen het kamp via de locale chefs die hier Community Land Owners heten. De medische keuring is het enige struikelblok dat niet via via of met omkoperij kan worden omzeild. Als je niet uit de regio komt maar misschien wel kundig en met name sociaal vaardig bent is het mogelijk dat je via betaling toch in aanmerking komt voor een baantje. Een fors deel van je salaris zul je echter aan de locale Community Land Owners moeten afstaan.

Alhoewel het kamp vol staat met Toyota Landcruisers en pick-ups kost het toch enige moeite voor de health manager om de sleutels van een wagen te bemachtigen. De mentaliteit is precies zoals ik die ken bij defensie. Al het materiaal dat je tot je beschikking hebt houd je uitsluitend voor jezelf en jou clubje. Dat je deel uit maak van een groter geheel dat één doel nastreeft lijken deze dwazen niet te begrijpen. Bij defensie zouden we in hun medisch dossier noteren: Buskruit -.
Gelukkig voor de health manager heeft hij binnen het bedrijf een rang die hoog genoeg blijkt om een voertuig af te dwingen.
Terwijl hij op pad is volg ik de communicatie op de radio en hoor al snel dat de weg naar Gobe geblokkeerd blijkt. Er zijn zelfs schoten gewisseld tussen de bezetters in en de PNG politie troepen. In aller ijl moet iedereen weer omkeren en gaat dit kerstfeest voor de uitvoerders voorlopig niet door.
Terug in het kamp wacht een maaltijd als alle dagen. Het keuken personeel heeft haar best gedaan het restaurant wat op te vrolijken met groene versiering. Er zijn buiten zelfs BBQ's geïnstalleerd, maar de dagelijkse middag/avond bui heeft iedereen ervan weggejaagd. Vanuit het "operational centre" van mijn medische clubje in Port Moresby heb ik een week geleden het verheugende bericht ontvangen dat men "kerst pakketten" voor de werkende stafleden zou opsturen. Ik heb nog gewaarschuwd: stuur het mee met een van de werknemers die het veld in komt, of verpak het in elk geval op zo'n manier dat men niet kan vermoeden dat het om presentjes gaat. "Maak je geen zorgen, dat regelen wij wel". In mijn naïviteit geloofde ik zowaar dat het zou lukken. Maar zoals met veel beloftes van het zelfde adres is er uiteindelijk niets van terecht gekomen. Of de pakjes niet verzonden zijn of onderweg verloren gegaan, daar zal ik niet achter komen. Wellicht dat enkele gelukkige Papoea's het in handen hebben en deze kerst eindelijk kunnen meedelen in de rijkdom die het LNG* project Papua Nieuw Guinea brengt.


*(LNG = Liquid Natural Gas)