AIDS

HIV/AIDS is een niet discriminerende ziekte. Het komt voor in de rijke westerse wereld en in derde wereldlanden. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld malaria, dat uitsluitend nog in arme landen voorkomt. Met de juiste behandeling en preventie is de ziekte immers goed in te dammen of uit te roeien. In het algemeen zijn de percentages besmettingen met HIV in de 3e wereld hoger dan in de westerse samenleving. Als men Zuid-Afrikaanse landen onderling vergelijkt is de incidentie echter hoger in de meer stabiele en ontwikkelde landen dan in de minder ontwikkelde en conflict gebieden. Congo is zo’n minder ontwikkeld gebied waar met name in het oosten sinds de onafhankelijkheid in 1960 een conflict situatie heerst. Vanwege de conflicten is het merendeel van de populatie afgesloten van aangrenzende landen en hierdoor is er relatief weinig verspreiding van het HIV virus. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Mozambique en Angola. Nadat in deze landen rust en vrede kwam is de verspreiding van HIV daar geëxplodeerd.
Stel je voor je bent 25 jaar oud en hebt een dochter van 6. Je eerste man is vermoord tijdens een van de conflicten. Je 2e man heeft je verlaten nadat je 2 kinderen van hem hebt gekregen die beiden voor de leeftijd van 3 maanden zijn gestorven. Daarnaast ben je ook nog eens minimaal eenmaal verkracht, maar dat beschouw je zelf eigenlijk niet als een probleem... Vanuit het Centre de santé ergens in de omgeving heeft men je naar het Hospital General de Reference de Mweso gestuurd ivm onverklaarde en niet op te lossen buikklachten. Wellicht een maagontsteking. Je hebt pijn bij het eten en slikken van voedsel als dat al beschikbaar is. Je bent duidelijk kilo’s kwijt geraakt maar hoeveel precies is niet te zeggen omdat je eigenlijk niet weet wat je normale gewicht is. Alhoewel je al van een “klinische” diagnose AIDS uit kunt gaan wanneer je een schimmel infectie in de mond aantreft vraag ik toch een test voor HIV aan. Er gaat hoogst waarschijnlijk een project voor HIV/AIDS behandeling komen maar wanneer is nog niet duidelijk. Om de omvang van het HIV probleem vast te stellen is het in ieder geval goed om te weten hoe groot het besmettingspercentage in deze omgeving is. Op advies van de HIV/TBC consulent wordt elke tuberculose patiënt waarbij de diagnose door het laboratorium is bevestigd op HIV getest. De verwachting is dat zo’n 10 procent van die groep ook HIV heeft. Daarnaast worden enkele voor HIV/AIDS verdachte patiënten getest. Dit betreft zeer zieke patiënten die niet reageren op onze therapieën en er vaak uitgemergeld uitzien.
Voor het testen is protocollair vast gelegd dat een van de meer ervaren lokale verpleegkundigen een zogenaamde pre en post counseling uitvoert. Tot nu toe verliep dat prima maar na de eerste 6 negatieve resultaten is nummer 7 het eerste probleem: HIV positief. “Dokter ik kan haar toch niet de uitslag geven als we geen behandeling hebben?” vraagt de “ervaren” counseler mij. Daarbij gesteund door de overige aanwezige verpleegkundigen die in koor verklaren dat de patiënte daarvan uitsluitend slechter wordt. In het counseling model wordt er als het goed is ingegaan op dit probleem en wordt de patiënt van te voren verteld dat er op locaal niveau tot dus ver geen behandeling beschikbaar is. Begrijpelijker wijze heeft deze meest droevige patiënte uit het hele ziekenhuis al 2 keer om de uitslag gevraagd en ik sommeer de consulent om die alsnog aan haar mede te delen. De patiënte barst uiteraard in tranen uit en kondigt aan zelfmoord te willen plegen binnen 4 dagen. De mental health wokers had ik al enkele dagen daarvoor ingeschakeld om haar geestelijk bij te staan. Maar helaas kunnen ook die het AIDS stadium waarin patiënte verkeert er niet uit praten. Enkele dagen later is zij er gelukkig nog steeds en er lijkt geen sprake van zelfmoordneigingen. Zij heeft klaarblijkelijk over de dingen nagedacht en het moedige en wellicht verstandige besluit genomen om de hoofdzuster te vragen voor haar 6 jarige dochtertje te zorgen. De hoofdverpleegkundige Clemance is een uitermate capabele en charmante vrouw van eind twintig die al 3 kinderen heeft. Haar man is advocaat en heeft een baan bij het parket in Zuid Kivu aangenomen. Clémance moet dus helaas Mweso verlaten en heeft haar contract bij MSF opgezegd. Ze vertelt mij dat ze het verzoek van de moeder heeft geaccepteerd. Nu kan het 6 jarige meisje in elk geval naar school en ligt er voor haar hopelijk een betere toekomst in het verschiet. En wie weet hoe lang haar moeder nog leeft, als het lukt om hier een zak AIDS remmers te krijgen kan haar leven nog behoorlijk gerekt worden, en kan zij misschien de ontwikkeling van haar dochter nog meemaken.
Onlangs werd er nog een AIDS patiënt ontdekt op de Medicine Interne. Het percentage seropositief onder de verdachte gevallen in het ziekenhuis bedraagt nu 10%, vrij laag dus. Dit laatste geval betrof een zeer zieke en vermagerde man. Hij overleed op de dag dat het bloed voor de testen bij hem was afgenomen. De uitslagen volgden de dag daarop.